Codziennie podejmujemy setki decyzji. Dokonujemy wyborów, porównań, analizujemy, tworzymy i wybieramy rozwiązania spośród ogromnej liczby różnorodnych opcji. Te decyzje dotyczą rzeczy prozaicznych ale też tych bardziej skomplikowanych i z jakiś względów dla nas ważniejszych.

Mindfulness. Cały ten proces odbywa się w sposób nieświadomy, a nasz umysł dba o to, by był on wynikiem m.in. naszych doświadczeń, przyzwyczajeń, wiedzy, umiejętności czy przekonań. Tylko czy rozwiązania, które tworzymy są najlepsze? Ile z nich to rezultat automatyzmów, bezpiecznych schematów, oczywistych powiązań lub pewnych blokad i wewnętrznych oporów przed kreowaniem wartościowych pomysłów i wcielaniem ich w życie?

Krok po kroku

W swojej najnowszej książce:„Mindfulness. Droga do kreatywności” dr Danny Penman prowadzi nas krok po kroku w procesie rozwijania własnej uważności, ciekawości, otwartości i dociekliwości. Obala mity dotyczące kreatywności tworząc jasne przesłanie, które mówi, że we wszystkich w nas drzemie twórczy potencjał i tylko czeka  aby go uwolnić. Powołując się na wyniki wielu badań oraz załączając konkretne instrukcje do ćwiczeń i medytacji, udowadnia, jak praktykowanie uważności przez 10-20 minut dziennie, jest w stanie zwiększyć naszą kreatywność, zdolność rozwiązywania problemów i podejmowania decyzji.

Kreatywność

Na potrzeby artykułu, ale również w celu pewnego ujednolicenia myślenia o tym, czym jest  kreatywność, przytaczam jej definicję z niniejszej książki:

„Kreatywność to zdolność postrzegania świata w nowy sposób, odnajdywania ukrytych wzorców, kojarzenia zjawisk pozornie ze sobą niepowiązanych i proponowania rozwiązań. Składa się z dwóch procesów: myślenia i tworzenia. Jeśli masz pomysły, ale ich nie realizujesz, oznacza to, że twoja wyobraźnia działa, ale brakuje ci kreatywności.”

Warto podkreślić, że kreatywność nie sprowadza się jedynie do przedsięwzięć artystycznych i nie jest też cechą wrodzoną.  Każdy bez względu na wykonywany zawód czy rolę społeczną, potrzebuje własnej kreatywności  do  świadomego tworzenia rozwiązań w swojej codzienności. Nie ma tu jednak drogi na skróty, świadczy o tym zawartość merytoryczna książki i jej 4-tygodniowy program praktycznego rozwijania uważności.

Merytorycznie

Autor wprowadza nas w temat rozwijania własnej kreatywności poświęcając na początku dużo uwagi argumentom oraz wynikom badań wskazującym na to jak praktykowanie mindfulness pomaga zachować jasność myślenia, toruje drogę nieoczywistym pomysłom i wspiera w ich wyborze oraz  realizacji. Książka odkrywa przed nami mechanizm działania naszego mózgu i umysłu oraz wzajemny wpływ procesów poznawczych na siebie. Z książki dowiemy się, dlaczego najlepsze rozwiązania i pomysły w nauce, sztuce czy biznesie rodzą się wieloetapowo i wymagają dwóch stylów myślenia; dywergencyjnego (spontanicznego i swobodnego, w którym powstają idee typu „Eureka”) oraz konwergencyjnego (logicznego, racjonalnego, którego celem jest szybkie dotarcie do jednej, najbardziej trafnej odpowiedzi na postawione pytanie, ze znikomym marginesem błędu) i jak z nich skutecznie korzystać.

Poznamy również cztery etapy efektywnego podejmowania decyzji w oparciu o uważność oraz będziemy podróżować po zagadnienia związanych z tworzeniem i zmianą nawyków. Między innymi przyjrzymy się krytykowi wewnętrznemu, który bardzo często oddala nas od twórczych rozwiązań, zabierając przy tym energię i entuzjazm do wcielania w życie tego, co stworzyliśmy w naszych głowach.

A zatem pierwsza część książki (nazwana przeze mnie merytoryczną) odkryje przed nami mechanizmy wyjaśniające powstanie tzw. „dziur w głowie”, niemocy twórczej oraz olśnienia i stanie się solidnym wprowadzeniem do kolejnej części, tym razem praktycznej, stanowiącej ustrukturalizowany program rozwijania kreatywności.

Praktycznie

Autor przedstawia 4-tygodniowy programu rozwijania kreatywności dzięki uważności. Każdy tydzień (Adaptacja, Tworzenie, Odporność psychiczna, Wgląd) opisany jest w sposób bardzo praktyczny i klarowny. Prowadzi on czytelnika przez ćwiczenia i medytacje, wskazując przy tym na konkretne korzyści jakie ze sobą niesie ich regularne wykonywanie. We wszystkich rozdziałach znajdziemy również pomocne wskazówki dotyczące radzenia sobie z trudnościami wynikającymi z wykonywania opisanych i nagranych praktyk – do książki dołączona jest płyta CD. Oprócz medytacji formalnych, takich jak medytacja oddechowa, 90-sekundowa, dźwiękowo-myślowa, metta czy wglądu, bardzo ważnym elementem tygodniowej praktyki są wyzwalacze z nawyku.

Jednym z zaproponowanych jest przełamywanie zakupowej rutyny, czyli kupowanie produktów w sposób kompletnie innych niż dotychczas. Dr Penman wielokrotnie w swojej książce podkreśla znaczenie praktykowania wyzwalaczy z nawyku,  w eliminowaniu z naszych myśli i zachowań negatywnych automatyzmów, które zmuszają nas do podchodzenia do problemów zawsze w taki sam, nieproduktywny sposób. Jak podkreśla autor, wchodzenie na kreatywne ścieżki, a więc podchodzenie do zadań z większą otwartością i odwagą, wymaga od nas pracy nad uwolnieniem się od mentalnych wzorców, na początek dzięki niestandardowemu wykonywaniu prozaicznych czynności.

W książce „Mindfulness. Droga do kreatywności”  znajdziemy wiele inspiracji, twardych argumentów ale też momentów  zatrzymania. Poświęcając jej czas i naszą uwagę, stworzymy dla siebie  przestrzeń na własne doświadczanie, refleksje i przemyślenia, w których odniesiemy się do naszego życia. Będziemy mogli odpowiedzieć sobie na istotne pytania i dowiedzieć się czegoś nowego o sobie. Z pewnością jest to podróż ciekawa, odkrywcza, angażująca i kto wie, być może będzie to jedna z cenniejszych lekcji, którą do tej pory odrabialiśmy – zwłaszcza dla osób, które zaczynają praktykowanie uważności.

Danny Penman, Mindfulness. Droga do kreatywności, Wyd. Samo Sedno