Setki wypowiadanych i nie wypowiadanych słów, gestów, spojrzeń, przeżywanych i okazywanych emocji, zachowań i tysiące towarzyszących im myśli, tym wypełniają się sytuacje w których porozumiewamy się z innymi. Na co dzień niewiele czasu poświęcamy na to, by zastanowić się jak się ze sobą komunikujemy. Z jednej strony wszystko wydaje nam się jasne i oczywiste, a z drugiej bardzo często nie mamy po prostu świadomości i impulsu, by zatrzymać się i zauważyć jaki wpływ wywieramy na relacje w małżeństwie, rodzinie, wśród przyjaciół czy w pracy. „Pięć kluczy do uważnego porozumiewania się” Susan Gillis Chapman to książka warta uwagi dla wszystkich, którzy chcą wziąć odpowiedzialność za to w jaki sposób komunikują się z innymi, chcą pracować z własnymi trudnościami, nauczyć się porozumiewać z tymi, którzy wywołują w nas nieprzyjemne emocje oraz rozwinąć umiejętności słuchania i wypowiadania się, które są fundamentem budowania dobrych związków.
Własna sygnalizacja świetlna
W książce znajdziemy wiele ciekawych inspiracji, które skłaniają nas do refleksji i dokonania pewnego rachunku sumienia. Dzięki wielu opisanym historiom, mamy bardzo dobrą okazję do tego, by spojrzeć na nie z punktu widzenia naszych codziennych nawykowych zachowań. Książka zachęca do tego, by przyjrzeć się dokładnie temu, jaki charakter ma nasza komunikacja, czy jest otwarta, zamknięta, a może stanowi coś pośredniego. W tym celu autorka posługuje się metaforą trzech świateł sygnalizatora, która pomaga uczestnikom prowadzonych przez nią warsztatów, rozpoznać różne style komunikacji, uświadomić sobie konsekwencje każdego z nich oraz dowiedzieć się jak działać, czego unikać oraz co chronić.
Światło czerwone symbolizuje brak porozumienia, świadczy o tym, że co najmniej jedna osoba nie słucha i nie chce słuchać, informuje nas o zamykaniu się poprzez własne projekcje, lęki i scenariusze. Zielone symbolizuje otwartość i akceptację. Przejawia się w trzech naturalnych darach z którymi się rodzimy:
- zdolność skupienia uwagi (czujne ciało),
- zdolność do odczuwania empatii wobec innych (czułe serce),
- zdolność bycia szczerym, ciekawym innych i dociekliwym (otwarty umysł).
Światło żółte autorka definiuje jako moment utraty gruntu pod nogami przed zerwaniem komunikacji, które wymaga zastosowania umiejętności rozwijanych dzięki praktyce uważnej komunikacji.
Jakim kluczem otwierasz drzwi porozumienia?
Susan Gillis Chapman prowadzi nas w kierunku odkrycia 5 kolejnych kluczy wspierających uważne porozumiewanie się i budowanie związków. Zachęca nas w tej podróży do otwartość wobec własnych uprzedzeń, lęków i oczekiwań oraz ukierunkowuje na wzbudzanie w sobie łagodności, życzliwości oraz umiejętności doceniania. Opisuje:
- Klucz do uważnej obecności, który tworzą wcześniej wspomniane systemy komunikacyjne: czujne ciało, czułe serce i otwarty umysł, z którymi możemy się połączyć dzięki praktyce medytacji uważności i które są źródłem przyjaźni z samym sobą.
- Klucz do uważnego słuchania, który jest zachętą, umiejętnością spojrzenia poza maskę i dostrzegania w drugiej osobie dobrych cech. To słuchanie pozbawione toksycznej pewności, fałszywego przekonania o własnej racji czy wzbudzana w innych poczucia niższości.
- Klucz do łagodnego mówienia, który jest umiejętność mówienia w taki sposób, by zostać wysłuchanym. To powstrzymywanie się od krzywdzenia słowami innych, zdolność spojrzenia w głąb siebie również w źródło własnej agresji, a więc nawiązanie kontaktu z przeszkodami.
- Klucz do uważnych relacji, który tworzy bezwarunkowa życzliwość, dzięki której doceniamy innych ludzi, czujemy z nimi bliskość i nie przywiązujemy się do własnego „ja”.
- Klucz do uważnej odpowiedzi, który jest podchodzeniem do wszystkiego z lekkością, łatwością, spontanicznością oraz brak obciążenia z góry przyjętymi strategiami oraz ideami.
Uważaj na znaki na drodze
Autora opisuje również siedem „znaków na drodze”, którymi warto się kierować, by uwalniać się od wzorców komunikacji opartych na nieuważności. Zaopatruje nas również w przygotowany przewodnik autorefleksji w postaci opisanych metod kontemplacyjnych, które mają nam pomóc w docieraniu do siebie i we własnym rozwoju. Posługując się przytoczoną wcześniej metaforą świateł sygnalizatora, podaje krótkie i proste instrukcje, kto mają nas wspierać w radzeniu sobie z odczuwanym lękiem wywołanym poczuciem bezwartościowości, poczuciem nie zasługiwania na miłość czy wybaczenie. I choć wiele ćwiczeń budzi nasz opór i niechęć przed odpowiadaniem sobie na trudne pytania, przypominaniem nieprzyjemnych sytuacji i analizą własnych zachowań, to jednak praca włożona w ten proces jest istotnym punktem wyjścia. Jak twierdzi sama autorka – z czym trudno się nie zgodzić – praca nad relacjami z innymi, zaczyna się od pracy ze sobą samym.
Książka jest cennym drogowskazem na drodze odkrywania siebie i wpływania na to jak przeżywamy swoje życie zarówno ze sobą samym jak i z innymi.
Susan Gillis Chapman, „Pięć kluczy do uważnego porozumiewania się”, Wyd. Amber, Warszawa 2016